[Κλικάρετε το χάρτη για να μεγεθυνθεί. Η διαδρομή που θα παρουσιάσουμε είναι στην επάνω αριστερή γωνία, από Ελευθερές μέχρι ΑΘήνα. Σήμερα παρουσιάζουμε μόνο ένα μικρό τμήμα της διαδρομής, Λίμνη Κουμουνδούρου - Κόλπος Ελευσίνας (Σκαραμαγκάς)]
Ο άγγλος συνταγματάρχης William Martin Leake (1777 – 1860) ήταν στρατιωτικός ακόλουθος διαπιστευμένος στην αυλή του Αλή Πασά (κάτι δηλαδή σαν κατάσκοπος). Είχε κλασσική παιδεία και γνώσεις τοπογραφίας, ταξίδεψε στην Πελοπόννησο και στη Βόρεια Ελλάδα (1801-1802) και με τον Παυσανία ανά χείρας, κατέγραψε και περιέγραψε (μεταξύ των κατασκοπικών του αναφορών προς την Αγγλία) με ακρίβεια σχεδόν ανά μίλι (οι αριθμοί 1.43, 1.57 κ.λπ. δηλώνουν αποστάσεις) ιστορικούς χώρους και τόπους.
Έγραψε αρκετά βιβλία για την Ελλάδα και μεταξύ αυτών: «Topography of Athens» (1821), «Travels in the Morea» (1830) και «Travels in Northern Greece» (1835), Numismata Hellenica (1854). Δεν αποκλείουμε ο Leake να πήρε από την Ελλάδα αρχαιότητες μιας και στα βιογραφικά του στοιχεία βρήκαμε ότι «η συλλογή του των αρχαίων μαρμάρων παρουσιάστηκε στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου». Καταθέτουμε την πληροφορία ότι ο Leake «επιβιβάστηκε σ΄ ένα από τα πλοία που μετέφεραν τα γλυπτά του Παρθενώνα που προηγουμένως είχε αφαιρέσει ο λόρδος Έλγιν, στο οποίο και απώλεσε όλες τις σημειώσεις και τους χάρτες του όταν το πλοίο εξόκειλε στα Κύθηρα».
Για εμάς ενδιαφέρον παρουσιάζει το βιβλίο «Travels in Northern Greece» και ιδιαίτερο το κεφάλαιο XVII, στο οποίο περιγράφεται ένα τμήμα της Βοιωτίας, η Αττική και η Μεγαρίδα, από την 1η Ιανουαρίου 1806 και τις επόμενες ημέρες.
Τα βιβλία του Leake δεν τα βρήκαμε μεταφρασμένα στην Ελληνική γλώσσα, η κα Εύη Κεραμαργιού μετάφρασε ένα τμήμα από το κεφάλαιο XVII, από την αρχαία πόλη Ελευθερές μέχρι την Αθήνα, το οποίο και θα παρουσιάσουμε με ορισμένες επιπρόσθετες πληροφορίες σε επόμενη ανάρτηση. Σήμερα παρουσιάζουμε τρεις βασικές παρατηρήσεις του Leake:
- «Στον κόλπο της Ελευσίνας και στο ελώδες κομμάτι της πεδιάδας συγκεντρώνονται σμήνη από αγριόπαπιες» (σ.σ. προφανώς εννοεί τις Λίμνες των Ρειτών/Κουμουνδούρου που ακόμα και σήμερα εξακολουθούν να παρατηρούνται αρκετά και σπάνια είδη)
- «Αφήνοντας τη διασταύρωση στο 1.43 περνάω στο 1.57 τον πρώτο μύλο της Ρειτής και στο 2.2 τον δεύτερο . Το νερό που γυρίζει αυτούς τους μύλους πηγάζει από αλμυρές πηγές στους πρόποδες του βουνού, που δε μπορούν να πάρουν το δρόμο για τη θάλασσα όπως έκαναν στην αρχαιότητα αλλά μαζεύονται σε ένα πέτρινο φράγμα που φτάνει από τον έναν μύλο στον άλλο (σ.σ. και εδώ αναφέρεται στη Λίμνη Κουμουνδούρου)
- «…η Ιερά Οδός κατεβαίνει σε ένα μοντέρνα χτισμένο δρόμο, ο οποίος συνεχίζει παραλιακά μέχρι το άνοιγμα της πεδιάδας στο Δαφνί, εκεί που η πεδιάδα φτάνει στην άκρη του Ελευσινιακού κόλπου, εκεί που τερματίζουν τόσο ο αρχαίος όσο και ο σύγχρονος δρόμος πάνω από το νερό. Φτάνουμε στην αρχή του στρωμένου δρόμου στο 2.8 και στο τέλος στο 2.12. Εδώ στην άκρη της παραλίας κείτεται μέρος του σώματος μια φώκιας ξεβρασμένης από το νερό..» (σ.σ.είναι σημαντική η παρατήρηση του Leake, η ύπαρξη της φώκιας επιβεβαιώνει ότι ο κόλπος της Ελευσίνας, και ειδικότερα το τμήμα που περιγράφει ο περιηγητής που προφανώς είναι ο Σκαραμαγκάς, ήταν γεμάτος ψάρια και πως «έβγαζαν τις καραβίδες και τις γαρίδες με τα φτυάρια» σύμφωνα με άλλη μαρτυρία.)
Ολόκληρη η περιγραφή του Leake από τις Ελευθερές μέχρι την Αθήνα θα παρουσιαστεί σε μετάφραση της κας Εύας Κεραμαργιού και σχολιασμό από τον Κώστα Φωτεινάκη στο blog ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ. Η περιγραφή του Leake θα τυπωθεί με φωτογραφίες της εποχής, όπως η περιγραφή του Ιωάννη Τραυλού για την Ιερά Οδό και του Κωνσταντίνου Δάλκου για τον Ελαιώνα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου