Δευτέρα 24 Σεπτεμβρίου 2012

Παρέμβαση του Κώστα Φωτεινάκη στην εκδήλωση του Περιβαλλοντικού Συλλόγου Περιστερίου για την "Πράσινη Πόλη"


[Το εξώφυλλο του βιβλίου του David Harvey "Εξεγερμένες πόλεις/ Rebel Cities  - από το Δικαίωμα στην Πόλη στην Επανάσταση στην Πόλη". Το βιβλίο πρόκειται να κυκλοφορήσει τον Οκτώβριο του 2012 από τις εκδόσεις ΚΨΜ]
--------------
Η παρέμβαση που ακολουθεί έγινε στο πλαίσιο της εκδήλωσης του Περιβαλλοντικού Συλλόγου Περιστερίου τη Δευτέρα 24/9/2012 με θέμα την Πράσινη Πόλη (ΕΔΩ)
-----------------------

Το Δικαίωμα στην πόλη - από τον περιβαλλοντισμό στην Κοινωνική Ριζοσπαστική  Οικολογία
                                                                                 
του Κώστα Φωτεινάκη

Τρεις μικρές αναφορές για τρία μεγάλα Θέματα που παρουσίασε ο Δημήτρης Κούνδουρος  στην εισήγησή  του και τρία συμπεράσματα

Α) «Πράσινη ή αξιοβίωτη πόλη»– πιστεύω ότι δεν μπορεί να υπάρξει από τις κυβερνήσεις  που γνωρίσαμε μέχρι σήμερα. Αν  δεν ανατραπεί αυτή η μνημονιακή πολιτική που εφαρμόζεται, το μέλλον τόσο για το φυσικό όσο και για το αστικό/ δομημένο περιβάλλον προβλέπεται ότι θα είναι όχι πράσινο, αλλά μαύρο κατάμαυρο.

Πέντε παραδείγματα:

1.       To πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού πως θα γλυτώσει από το ξεπούλημα και τη τσιμεντοποίηση; Πως θα γίνει πράσινο; Διαχρονικά και τρεις κυβερνήσεις έχουν αντίθετη πολιτική από εκείνη που χαρακτηρίζει μια πόλη πράσινη. Άρα, το Ελληνικό δεν γίνεται πράσινο, δεν σώζεται με αυτές τις πολιτικές.

2.       Στον Ελαιώνα μετά από την προσφυγή 131 πολιτών το Συμβούλιο της Επικρατείας σταμάτησε την ανέγερση του Mall του Βωβού. Οι κυβερνήσεις με την πλήρη συνεργασία των δημάρχων Κακλαμάνη - Καμίνη, επιχειρούν με κάθε τρόπο να ικανοποιήσουν τον κ.Βωβό και να συνεχιστεί η ανέγερση του κτηρίου. Αδιαφορούν πλήρως για γενικότερες παρεμβάσεις στην περιοχή του Ελαιώνα, όπως τουλάχιστον είχαν προβλεφθεί με το Π.Δ. του 1995.  Μαθαίνουμε ότι με οδηγίες των κυβερνήσεων ένα ολόκληρο επιτελείο νομικών, Συνταγματολόγων κ.ά. προσπαθεί  με κάθε τρόπο να παρακάμψει  την αρχική απόφαση του ΣτΕ και να διευκολύνει  τον κ.Βωβό να ολοκληρώσει την κατασκευή του Mall.

3.       Η Διαχείριση των απορριμμάτων με τον αρχικό Περιφερειακό Σχεδιασμό εξυπηρετεί συγκεκριμένα επιχειρηματικά συμφέροντα. Δεν είναι δυνατόν να εφαρμοστούν όλα αυτά τα ωραία που ακούμε, μείωση του όγκου των σκουπιδιών, ανακύκλωση, επαναχρησιμοποίηση κ.λπ. με αυτό το σχεδιασμό. Η Πρόταση της «Πρωτοβουλίας συνεννόησης για τη διαχείριση των απορριμμάτων» που προτείνει τη «γενναία στροφή στην κατεύθυνση της αποκεντρωμένης διαχείρισης με  κοινωνική συμμετοχή» συγκρούεται με τα «συμφέροντα των εργολάβων και των τραπεζών». Σε αυτή την περίπτωση οι ευθύνες των κυβερνήσεων και της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης είναι τεράστιες, χωρίς να παραγνωρίζουμε τις ειδικές ευθύνες που έχουν η Πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση αλλά και η ΠΟΕ – ΟΤΑ.

4.       Το μεγάλο πολιτικό, οικονομικό σκάνδαλο και η διαπλοκή της Siemens με κυβερνητικά και κομματικά στελέχη των κομμάτων της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ είχαν σαν αποτέλεσμα να μη παραδοθούν στην ώρα τους, το 2009,  οι επτά σταθμοί του ΜΕΤΡΟ στην Αττική, τρεις  απ’  αυτούς στα Δυτικά. «Πράσινη πόλη» και διαπλοκή δεν συμβαδίζουν.

5.       Ένα από τα μεγαλύτερα ίσως πολιτικά σκάνδαλα είναι η μη προώθηση του «Νέου Ρυθμιστικού Σχεδίου της Αθήνας - Αττικής»  είχε ως αποτέλεσμα την παραίτηση του Προέδρου του ΟΡΣΑ, του αντιπρύτανη του ΕΜΠ κ.Πολύζου και άλλων μελών του Δ.Σ. Το νέο Ρυθμιστικό που συζητιέται από την εποχή που ήταν υπουργός ο κ.Σουφλιάς και που στη συνέχεια τροποποιήθηκε από την νέα ηγεσία του ΥΠΕΚΑ, την κα Μπιρμπίλη δεν προωθήθηκε από τον αντικαταστάτη της, τον κ.Παπακωνσταντίνου γιατί; Γιατί, σύμφωνα με τον τότε υφυπουργό ΥΠΕΚΑ κ.Σηφουνάκη το «Νέο Ρυθμιστικό Αθήνας Αττικής, είχε καταρτιστεί σε περίοδο ευημερίας και οι συντάκτες του δεν είχαν  πάρει υπ΄ όψιν τους τα νέα δεδομένα της χώρας», δηλαδή τις δεσμεύσεις των μνημονίων.

Θα μπορούσα να αναφέρω και άλλα παραδείγματα, τόσο για το φυσικό  όσο και για το αστικό περιβάλλον, όμως αυτά που σας παρουσίασα πιστεύω ότι είναι αρκετά για στηρίξω την άποψή μου, ότι δηλαδή «σχεδιασμός για μια πράσινη ή  βιώσιμη πόλη με αυτήν την πολιτική που εφαρμόζεται δεν μπορεί να υπάρξει, και πως η απομάκρυνση των κυβερνήσεων του μνημονίου είναι βασική προϋπόθεση για να υλοποιηθούν καινοτόμες πολιτικές για μια πράσινη πόλη.


Β) «Ατζέντα 21 – Ρίο». Στην εισήγησή του ο Δημήτρης Κούνδουρος  κάνει μεγάλες αναφορές στην Ατζέντα 21 που ψηφίστηκε στη σύνοδο  του ΟΗΕ στο Ρίο το 1992. Μερικά σχόλια…

Φέτος, από 20 έως 22 Ιουνίου πραγματοποιήθηκε στο Ρίο Συνδιάσκεψη του ΟΗΕ με θέμα  Rio +20. Ακούσατε κάποιο σχόλιο, κάποια αξιολόγηση για το αν είχε δρομολογηθεί ένας  σχεδιασμός σε οποιαδήποτε πόλη της Ελλάδας με βάση τις κατευθύνσεις της Ατζέντας 21?
Ακούσατε ή διαβάσατε στα ΜΜΕ κάτι σχετικό για το Rio +20?
Προσωπικά δεν άκουσα.
 Ενημερώθηκα όμως από τη Διεθνή Περιβαλλοντική Οργάνωση Friends of Nature, της οποίας το  Ελληνικό Δίκτυο ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ είναι μέλος….
Πως αξιολόγησαν οι Friends of Nature τα αποτελέσματα της συνόδου;
«Πριν τη διοργάνωση του συνεδρίου, ειδικά μη κυβερνητικές οργανώσεις όπως οι Φίλοι της Φύσης έφεραν αρκετές προτάσεις προς συζήτηση για την παγκόσμια σύνοδο. Αυτές οι αναμενόμενες όμως συζητήσεις ναυάγησαν.Το τελικό κείμενο “Το μέλλον που θέλουμε” εμπεριέχει μη δεσμευτικές και γενικόλογες υποσχέσεις για “πράσινη οικονομία” κ.λπ.»

Μετά από την παραπάνω αξιολόγηση της συνόδου του ΟΗΕ RIO +20 σε διεθνές αλλά πολύ περισσότερο σε εθνικό επίπεδο, αλλά και με βάση την εικοσαετή αδιαφορία των Ελληνικών κυβερνήσεων και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να προωθήσουν την Ατζέντα 21 πιστεύω ότι δεν υπάρχουν περιθώρια να περιμένουμε απολύτως τίποτα απ΄ αυτούς. Οφείλουμε να διεκδικούμε, οφείλουμε να καταγγέλλουμε, οφείλουμε να μη τους εμπιστευόμαστε.

Γ) «Η πόλη προς ένα νέο ανθρωπισμό»
Ο Χένρι Λεφέβρ στο περίφημο έργο του «Το Δικαίωμα στην Πόλη» μεταξύ των άλλων αναφέρει ότι «Οι κοινωνικές ανάγκες έχουν ανθρωπολογική βάση….  Όμως εκτός από τις «κοινωνικά επεξεργασμένες ανθρωπολογικές ανάγκες προστίθενται και ανάγκες ιδιότυπες, τις οποίες δεν ικανοποιούν οι εμπορικοί και πολιτισμικοί εξοπλισμοί που προβλέπουν, λιγότεροι ή  περισσότερο φειδωλά, οι πολεοδόμοι…»
Και συνεχίζει «Πρέπει λοιπόν να στραφούμε προς ένα νέο ουμανισμό, προς μία νέα δηλαδή πράξη κι έναν άλλον άνθρωπο, τον άνθρωπο της κοινωνίας της πόλης…»
Ο Λεφέβρ συνεχίζει «Μολονότι απαραίτητο, το προγραμματικό δεν αρκεί…» «Μόνον οι κοινωνικές ομάδες, τάξεις ή μερίδες τάξεων, οι ικανές για επαναστατικές πρωτοβουλίες μπορούν να αναλάβουν και να φέρουν σε πέρας τις λύσεις στα προβλήματα της πόλης. Έργο αυτών των κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων θα γίνει η ανακαινισμένη πόλη…»

Ο Μάρεϊ Μπούκτσιν, γνωστός για την καθιέρωση του όρου «Κοινωνική Οικολογία» πάει ακόμα πιο μακριά περιγράφοντας τον  όρο «Περιβαλλοντισμό», λέει συγκεκριμένα…
«Ονομάζω περιβαλλοντισμό τα κινήματα, τις οργανώσεις και τα πρόσωπα που δεν συνδέουν την αποσύνθεση του περιβάλλοντος με τη δομή της κοινωνίας… Επιδιώκουν την ψήφιση καλών νόμων και της ανάπτυξη καλών τεχνολογιών που θα επιτρέψουν στο υπάρχον κοινωνικό σύστημα να διαιωνισθεί…» και συνεχίζει… «Δεν υπάρχει ουδέτερη τεχνολογία. Η ίδια η τεχνολογία μπορεί να απελευθερώσει ή να υποδηλώσει το άτομο…»

Συνοψίζοντας καταλήγω στα εξής συμπεράσματα:
  1. Συμφωνώ με τη βασική επισήμανση της  εισήγησης, ότι δηλαδή «Η προσέγγιση της πόλης έχει και πολιτική συνισταμένη» όμως θα πρόσθετα ότι «η πολιτική αυτή έχει ταξικά χαρακτηριστικά και δεν είναι μόνο θέμα τεχνοκρατών, προγραμμάτων ή νόμων. Οι πολίτες θα πρέπει να διεκδικήσουν το ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ που σημαίνει ότι διεκδικούμε όχι μόνο πάρκα και πλατείες αλλά διεκδικούμε παράλληλα και το δικαίωμα στην εργασία, στην εκπαίδευση, στην ψυχαγωγία, στην υγεία…»
  2. Διεκδικούμε το ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ για μένα σημαίνει ότι εμείς οι πολίτες «Δεν αναλαμβάνουμε ευθύνες και υποχρεώσεις του ευρύτερου κράτους. Διεκδικούμε από το κράτος, δεν το υποκαθιστούμε, συμβάλλοντας παράλληλα με τις δυνάμεις μας, με την προσφορά μας και με αλληλοβοήθεια, στη στήριξη όλων των συμπολιτών μας που βρίσκονται σε ανάγκη, ανεξάρτητα από το χρώμα, την ηλικία, το θρήσκευμα, το φύλο και την καταγωγή του καθενός.
  3. Το ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ είναι υπόθεση του καθενός από εμάς που ζει στην πόλη και διεκδικεί ζωή και όχι επιβίωση (αν και αυτό είναι ζητούμε στις μέρες μας). Όπως λέει ο Έλιοτ «Η σημαντική δουλειά για να προχωρήσει προς την πρόοδο ο κόσμος δεν είναι  υπόθεση πεφωτισμένων και τέλειων ανθρώπων»

Και τελειώνω με την Άντζελα Ντέιβις:  «Πρέπει να χτίσουμε μια νέα συμμαχία. Γιατί δεν έχει μείνει κανείς που να του απευθύνουμε αιτήματα. Είμαστε εμείς που περιμέναμε και πρέπει να δημιουργήσουμε αυτό που ζητάμε». Αλλά για το θέμα αυτό, του χτισίματος μιας νέας συμμαχίας που θα δημιουργήσει αυτό που ζητάμε, έστω ως ρήγματα μέσα στον καπιταλισμό, είναι θέμα το οποίο θα ήταν χρήσιμο να το συζητήσουμε σύντομα.

Ο Κώστας Φωτεινάκης είναι πρόεδρος του Ελληνικού Δικτύου «Φίλοι της Φύσης» και του ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙ.Σ. Χαϊδαρίου, συμμετέχει στην Επιτροπή Πολιτών για τη Διάσωση του Ελαιώνα, στην Πρωτοβουλία συνεννόησης για τη Διαχείριση των απορριμμάτων, στην Επιτροπή Αλληλεγγύης των κατοίκων της Χαλκιδικής καθώς και σε άλλες κινήσεις πολιτών.

Δεν υπάρχουν σχόλια: