ΤΟ ΗΡΩΟN ΤΟΥ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ

Συνεχίζουμε τις αναρτήσεις με ιστορικές αναφορές που αφορούν τον αρχαίο Κορυδαλλό στο Όρος Αιγάλεω. Δείτε προηγούμενες αναρτήσεις  ΕΔΩ ΕΔΩ.

-------------------------------------

[Είσοδος του Ηρώου του Κορυδαλλού -  στο κέντρο πυλώνας της ΔΕΗ]

Tο όρος Αιγάλεω – Ποικίλο, όπως πολλές φορές έχει δοθεί η ευκαιρία να αναδείξουμε, είναι γεμάτο από αρχαιολογικά μνημεία και ίχνη αρχαιοτήτων.

 Η Ιερά οδός, το τείχος του Δέματος, το ανώνυμο σπήλαιο Σχιστού, ο ναός της Αφαίας Αφροδίτης, το σπήλαιο του Πανός, τρείς σωζόμενες φρυκτωρίες και πολλά άλλα που δεν έχουν αποκτήσει ακόμη ταυτότητα.

[Το Ηρώον του Κορυδαλλού - τμήμα τοίχους]

[Θραύσματα αγγείου!!!]

 Τώρα, σε αυτά έρχεται να προστεθεί άλλο ένα. Το Ηρώο Κορυδαλλού. Η ονομασία «Ηρώο Κορυδαλλού» οφείλεται στον παρόμοιο τίτλο χρονογραφήματος που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» την 1^η Μαΐου 1922. Συντάκτης του ήταν, ο λογοτέχνης Δημήτρης Χατζόπουλος, που έγραφε εκεί χρονογραφήματα με το ψευδώνυμο «ΠΕΖΟΠΟΡΟΣ». Ο Χατζόπουλος ήταν, όπως φαίνεται κι από τις περιγραφές του, δεινός πεζοπόρος και μας άφησε θαυμάσιες περιγραφές μιας άλλης Αττικής που πολύ απέχει από αυτή που αντικρίζουμε σήμερα. Στο χρονογράφημά του αυτό με τίτλο «ΤΑ ΗΡΩΑ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ» ο Χατζόπουλος περιγράφει τη θέση ενός «Ηρώου», όπως το αποκαλεί, που επισκέφθηκε σε μία από τις εξορμήσεις του γύρω από την Αθήνα. Κορυδαλλό ονομάζει το όρος Αιγάλεω, ενώ το Ποικίλο (σε άλλες περιγραφές του) το ονομάζει Αιγάλεω. Ας δώσουμε τον λόγο στον ίδιο:

« … Μετά είκοσι λεπτά εκ της κοιλάδος μας φέρει εις το πρώτον Ηρώον του Κορυδαλλού. …. Ο δρόμος περνά δίπλα από τον μικρόν βραχώδη λόφον, εις το οροπέδιον του οποίου είχε κτισθεί το Ηρώον. Η τοποθεσία είναι εξαισία. Αι πλευραί του όρους σχηματίζουν ημικύκλιον εν μέσω του οποίου υπάρχει ο βράχος του Ηρώου. Ενδιαφέρουσα εκείθεν η θέα του Υμηττού, του αθηναϊκοπειραϊκού πεδίου, των Φαλήρων και του Πειραιώς. Εκλεκτή θέσις εις ύψος 281 μέτρων. Ο βράχος ήτο οχυρωμένος με τείχος και τάφρον. Το Ηρώον έχει μικράν στενήν είσοδον εκ του βορειοδυτικού μέρους. Τα διάφορα άνδηρά του έχουν σχηματισθεί με επιχωματώσεις. Οι σηκοί αφιερωμάτων, ως και οι ……… θυσιών μαρτυρούν, ότι πρόκειται περί ιερού. Το τετράγωνον διπλούν επίπεδον, έχον καμπύλην εις την βόρειον απόκρημνον πλευράν του βράχου, περιβάλλεται υπό τείχους εξ ογκολίθων. Το διατηρούμενον ύψος του είναι 60 εκατοστά. Το μήκος του κτίσματος είναι 34, το δε πλάτος 15-17 μέτρα. Τα διάφορα χωρίσματά του είνε καταφανή. Ένας σπόνδυλος με διπλήν οπήν κατάκειται, ως και δύο τεμάχια μεγάλων πετρών με σκαμμένην λεκάνην επ’ αυτών. Τα ερείπια καλύπτονται πολλαχού από σχοίνα και αγριόχορτα. Ανήκε το Ηρώον εις τον δήμον Κορυδαλλόν, ως και το δεύτερον απωτέρω; Περί του δευτέρου θέλουν να πουν αρχαιολόγοι τινές ότι ήτο το ιερόν της Σωτήρος Κούρης. Το έδαφος των δύο Ηρώων βρίθει από θραύσματα αναθηματικών και κοινής χρήσεως αγγείων. Τα μαύρα χρωματισμένα θραύσματα είναι στιλπνόνατα …».

  

 Μετά την εύρεση αυτής την λεπτομερούς περιγραφής, το ενδιαφέρον μας αυξήθηκε όταν διαπιστώσαμε ότι στους χάρτες Αττικής της Γερμανικής Αρχαιολογικής Υπηρεσίας (Karte von Attca) που συντάχθησαν υπό την εποπτεία του Kaupert τα έτη 1881 – 1903, βρίσκονταν σημειωμένες 3 θέσεις, στο όρος Αιγάλεω, με την επισήμανση «Heroon».

Γνωρίζοντας το ανάγλυφο του όρους κινήσαμε, μια τριμελής ομάδα αποτελούμενη από τους Νίκο Καρούνη, Τάσο Λύτρα και Κώστα Φωτεινάκη, να εντοπίσουμε τη θέση του «Ηρώου». Και το βρήκαμε. Τι άθλια κατάσταση! Πώς να περιγράψει κανείς την ύβρη; Πώς να αντιμετωπίσει τη βαρβαρότητα;

   

Το μνημείο, ίσως το μοναδικό σωζόμενο οικοδόμημα του αρχαίου Δήμου Κορυδαλλού, βρίσκεται εκεί που σημειώθηκε στο χάρτη Kaupert και περιγράφηκε με ακρίβεια από τον ΠΕΖΟΠΟΡΟ το 1922. Βρίσκεται στην κορυφή ενός βραχώδους υψώματος (281 μέτρα), στις ανατολικές κλιτύες του όρους Αιγάλεω, πάνω από τη συνοικία Άνω Νεάπολη του  σημερινού δήμου της Νίκαιας. Εκεί που η ρεματιά εισχωρεί στο όρος και σχηματίζει μία ευρεία λεκάνη. Εκεί που το ανενεργό πλέον λατομείο, που στον πυθμένα του διαμορφώνονται αθλητικές εγκαταστάσεις, κατέστρεψε την αρχαία οδό πρόσβασης στο μνημείο. Καταμεσίς του μνημείου ορθώνεται σήμερα ένας πυλώνας μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος. Οι εργασίες για την εγκατάστασή του προκάλεσαν στο μνημείο ανεπανόρθωτες καταστροφές. Παρ’ όλα αυτά εξακολουθεί να είναι ευδιάκριτο. Τμήματα των περιμετρικών τοίχων, λαξευμένοι ογκόλιθοι που αποτελούσαν μέρος της περιτείχισής του, τα ίχνη της εισόδου, η μία από τις δύο μεγάλες πέτρες με σκαμμένη λεκάνη που περιέγραψε ο ΠΕΖΟΠΟΡΟΣ, σώζονται. Ίσως άλλα μέλη του μνημείου να έχουν κατρακυλήσει στα παριές του υψώματος. Άλλα, ίσως να βρίσκονται θαμμένα από τις χωματουργικές εργασίες που έγιναν για την τοποθέτηση του πυλώνα. Μόνη εξαίρεση στην βαρβαρότητα ένα εικονοστάσι που έφτιαξαν κάποιοι εκεί αισθανόμενοι την ιερότητα του χώρου.

Σε βόρεια και δυτική κατεύθυνση από το μνημείο εντύπωση προκαλούν οι συνεχείς αναβαθμίδες που συγκρατούν το χώμα. Χωρίς αυτές το έδαφος θα είχε χε προ πολλού διαβρωθεί. Δεν είναι πρόσφατες. Ο ΠΕΖΟΠΟΡΟΣ τις περιγράφει περίπου στην κατάσταση που βρίσκονται και σήμερα. Ότι έχει απομείνει από τις λιθοδομές τους μαρτυρά παλαιές κατασκευές που μπορεί και αυτές να ανάγονται στην αρχαιότητα. Να εξυπηρετούσαν άραγε σκοπούς καλλιέργειας ή να κρύβουν τα ερείπια κάποιου οικισμού που υπήρχε γύρω από το μνημείο;

Στην υπερκείμενη του μνημείου κοιλάδα βρίσκονται διεσπαρμένα και χαλάσματα σπιτιών. Κάποιοι προσπάθησαν να φτιάξουν εκεί έναν συνοικισμό αυθαιρέτων πριν από 30 και περισσότερο χρόνια. Λίγο ψηλότερα βρίσκεται το μικρό εκκλησάκι του Αγ. Νικολάου, κτισμένο, όπως μαρτυρεί σχετική κτητορική επιγραφή, το έτος 1970. 

[Το Όρος Αιγάλεω, Ποικίλο - Χάρτης από το ν.2742/95 - η Περιοχή του Ηρώου εντάσσεται στη Ζώνη Η]

Το όρος Αιγάλεω – Ποικίλο συνεχώς μας εκπλήσσει. Άραγε πόσα μυστικά κρύβει ακόμη αυτό το απαξιωμένο βουνό;