Κυριακή 2 Φεβρουαρίου 2020-: Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων

1. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων,ο ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙ.Σ και το Ελληνικό Δίκτυο Φίλοι της Φύσης  πραγματοποίησαν με μεγάλη επιτυχία και μαζική συμμετοχή μια ανοιχτή δράση περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος.

Η δράση περιλάμβανε πεζοπορία στο Ποικίλο Όρος και ξενάγηση από ψηλά της Λίμνης Κουμουνδούρου ή αρχαίων Ρειτών όπως λεγόταν κάποτε και στοιχείων από την ιστορία και την μορφολογία του Όρους Αιγάλεω, του Ποικίλου Όρους και των γύρω περιοχών.

Αναλυτικά το Δελτίο τύπου από τον Κώστα Φωτεινάκη ΕΔΩ.

2.Μέλη του ΟΙΚΟΠΟΛΙΣ, επισκέφθηκαν τη λίμνη Μπελέτσι στην Ιπποκράτειο Πολιτεία που δημιουργήθηκε τη δεκαετία του '70 από... κατασκευαστικό λάθος, και συγκεκριμένα όταν, καθώς φτιάχνονταν οι υποδομές της περιοχής, έκλεισαν με αναχώματα οι κοίτες ενός χειμάρρου. Τα νερά άρχισαν να συσσωρεύονται στην περιοχή και έτσι δημιουργήθηκε μια λίμνη έκτασης 5.000 τ.μ. και με βάθος που φτάνει σε κάποια σημεία τα 5 μ.  Το όνομά της το οφείλει στην κοντινή κορυφή Μπελέτσι, ωστόσο είναι γνωστή και ως λίμνη Κιθάρα, λόγω του σχήματός της.Η λίμνη, σήμερα, αποτελεί μια υδάτινη όαση της περιοχής, όπου βρίσκουν καταφύγιο πλήθος αποδημητικών πουλιών, ενώ στα νερά της συναντά κανείς συχνά κύκνους και πάπιες.

Σχετικά με τη συνθήκη Ραμσάρ: Στις 2 Φεβρουαρίου 1971 υπογράφτηκε η Σύμβαση για τους Υγροτόπους στην πόλη Ραμσάρ του Ιράν, στις ακτές της Κασπίας Θάλασσας. Η Ελλάδα ήταν η έβδομη χώρα που υπέγραψε τη σύμβαση, το Δεκέμβριο του 1975 (με το Ν.Δ. 191/74 -ΦΕΚ 350 Α/74), ενεργοποιώντας έτσι τη σύμβαση.

Εκ μέρους της Ελλάδας την υπογραφή έβαλε ο Βύρων Αντίπας, ο τότε Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Εταιρίας Προστασίας της Φύσης. Η Σύμβαση σήμερα έχει υπογραφεί από 169 χώρες και προστατεύει ήδη 2.253 υγρότοπους σε όλο τον πλανήτη, γνωστούς ως «Υγροτόπους Ραμσάρ».

Το επίσημο όνομα της Σύμβασης είναι Σύμβαση για τους Υγροτόπους Διεθνούς Σημασίας ειδικά ως Ενδιαιτήματα Υδρόβιων Πτηνών (Convention on Wetlands of International Importance especially as Waterfowl Habitat) και αντανακλά τη σημασία της διατήρησης και ορθολογικής χρήσης των υγροτόπων ως ενδιαιτήματα για τα υδρόβια πτηνά. ( ενδιαίτημα ορίζεται το φυσικό περιβάλλον στο οποίο ζει και αναπαράγεται ένα είδος, ένας πληθυσμός ή μια βιοκοινότητα. Παραδείγματα ενδιαιτημάτων θα μπορούσαν να θεωρηθούν: ένα δάσος κωνοφόρων πυκνό μικρής ηλικίας, ένα δάσος κωνοφόρων μεγάλης ηλικίας, ένα δάσος κωνοφόρων αραιό, ένα δάσος πλατυφύλλων, μια ρεματιά, ένα δάσος αειφύλλων πλατυφύλλων, μια καλλιεργούμενη έκταση κ.λ.π.

Με την πάροδο του χρόνου όμως, η Σύμβαση διεύρυνε το πεδίο εφαρμογής της, αναγνωρίζοντας τους υγροτόπους ως οικοσυστήματα τα οποία είναι πολύ σημαντικά για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και για την ευημερία των ανθρώπινων κοινωνιών, καλύπτοντας έτσι όλες τις πτυχές της διατήρησης και ορθολογικής χρήσης των υγροτόπων. Η Σύμβαση Ραμσάρ αποσκοπεί στην προστασία και τη συνετή χρήση όλων των υγροτόπων μέσω τοπικών και εθνικών δράσεων και διακρατικής συνεργασίας, ως μια συνεισφορά στην αειφόρο ανάπτυξη.

Το 1997 γιορτάστηκε για πρώτη φορά η Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων και από τότε κάθε χρόνο, στις 2 Φεβρουαρίου, πραγματοποιούνται εκδηλώσεις σε όλο τον κόσμο για τον εορτασμό της επετείου της Σύμβασης Ramsar. Στην χώρα μας, βάσει της συνθήκης Ραμσάρ προστατεύονται δέκα υγρότοποι: 

1) το Δέλτα Έβρου,

2) οι λίμνες Ισμαρίδα, Βιστονίδα, Πόρτο Λάγος και οι  παρακείμενες λιμνοθάλασσες,

3) το Δέλτα του Νέστου και η παρακείμενη λιμνοθάλασσα,

4) η τεχνητή λίμνη Κερκίνη, 5) οι λίμνες Βόλβη και Κορώνεια,

6) το υγροτοπικό σύμπλεγμα των εκβολών των ποταμών Αξιού – Λουδία – Αλιάκμονα, 7) η λίμνη Μικρή Πρέσπα,

8) ο Αμβρακικός κόλπος,

 9) η λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου και 10) η λιμνοθάλασσα Κοτυχίου.

Οι χώρες που υπέγραψαν τη σύμβαση συμφωνούν στα εξής:

·                  Οι υγροβιότοποι είναι φυσικοί πόροι με μεγάλη αξία (αναψυχική, οικονομική, επιστημονική).

·                  Οι υγροβιότοποι αποτελούν ενδιαιτήματα 

·                  Τα υδρόβια πουλιά μεταναστεύουν εποχιακά και πρέπει να προστατεύονται.

·                  Τα οικοσυστήματα πρέπει να προστατευτούν για την αειφόρο ανάπτυξη και διατήρηση, εφόσον ο άνθρωπος εξαρτάται από το περιβάλλον.

·                  Να μη γίνει μετατροπή των υγροβιότοπων σε άλλη μορφή.

·                  Έχουν μεγάλη περιβαλλοντική αξία λόγω της ποικιλότητας των οικοσυστημάτων και της βιοκοινότητας τους.

·                  Οι υγρότοποι αποτελούν συνδυασμό φυσικών βιοτόπων. Είναι σύνθετα οικοσυστήματα και παρέχουν οφέλη ως προς την αλιεία, την κτηνοτροφία, τη δασική ξυλεία, την αναψυχή και την περιβαλλοντική εκπαίδευση.

Ένας υγροβιότοπος χαρακτηρίζεται ως Διεθνούς Σημασίας όταν α) φιλοξενεί το 1% του μεταναστευτικού πληθυσμού ενός υδρόβιου είδους σε αριθμό τουλάχιστον 100 ατόμων.β) αν σταματούν εκεί τουλάχιστον 10.000 πάπιες.

γ) αν υπάρχουν φυτά και ζώα που βρίσκονται σε εξαφάνιση.

Η κατάσταση των 10 Υγροτόπων Ραμσάρ στην Ελλάδα δυστυχώς έχει πολλές φορές  απογοητευτική εικόνα. Μετά από τρεις δεκαετίες θεσμικής προστασίας, τόσο ο εξειδικευμένος ερευνητής όσο και ο κάθε ευαισθητοποιημένος πολίτης καταγράφει την έλλειψη των απαραίτητων δομών, ακόμα κι όταν οι υποδομές υπάρχουν, και την απουσία των απαραίτητων εκείνων στοιχείων που απαιτούνται για την ολοκληρωμένη προστασία και διαχείριση των πολύτιμων αυτών περιοχών. Η συνολική εικόνα είναι αυτή της υποβάθμισης των οικολογικών αξιών που καθιστούν τους τόπους αυτούς μοναδικούς. Παρά το γενικό αυτό συμπέρασμα δεν μπορεί κανείς να μην αναγνωρίσει τις προσπάθειες των Φορέων Διαχείρισης που στις περισσότερες περιπτώσεις με πολύ μεράκι και συχνά λίγους, και σίγουρα όχι εγγυημένους, πόρους εκπονούν διαχειριστικές δράσεις.

Στην Αττική υπάρχουν περισσότεροι από 10 υγρότοποι, μεταξύ αυτών το Βουρκάρι στα Μέγαρα που φιλοξενεί 150 σπάνια είδη υδρόβιων πουλιών.